Urlop macierzyński ma dwa cele. Jeden to opieka nad dzieckiem, a drugi to dojście mamy do sił po porodzie. Z tych względów ustawodawca uznał, że jego część, a konkretnie 14 tygodni, jest obowiązkowa. Czyli mama w ogóle nie może z niej zrezygnować. Z kolejnych 6 tygodni rezygnacja jest możliwa tylko pod warunkiem przejęcia tego czasu przez tatę dziecka. Wymiar urlopu macierzyńskiego wzrasta wraz z liczbą dzieci urodzonych przy jednym porodzie i może wynieść maksymalnie 37 tygodni (w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie).

Praca na urlopie macierzyńskim

Skoro możliwość wcześniejszego powrotu do pracy jest tak mocno ograniczona, czy można łączyć pracę u swojego pracodawcy na podstawie dotychczasowej umowy o pracę z urlopem macierzyńskim? Na ten temat pojawiają się różne głosy, bo kodeks pracy wprost takiego rozwiązania nie zakazuje. Ale ja uważam, że nie jest to możliwe. Dlaczego tak myślę? Taka możliwość została wprost przewidziana zarówno w przypadku urlopu rodzicielskiego, jak i wychowawczego. Czyli w odniesieniu do urlopów przysługujących rodzicom w sytuacji, gdy dziecko jest już trochę większe. Myślę, że gdyby praca miała być również w tym przypadku dopuszczalna, to takie postanowienia znalazłoby się w kodeksie pracy. Skoro kodeks tego nie przewiduje w odniesieniu do najbliższego urodzeniu dziecka okresu opieki to oznacza, że takiej możliwości nie ma.

Naruszenie zakazu

Co więcej, uważam, że pracodawca, który pozwalałby swojej pracownicy na pracę podczas macierzyńskiego „nieoficjalnie”, sporo ryzykuje. A mianowicie naraża się na zarzut naruszenia przepisów o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem, co jest zgodnie z kodeksem pracy wykroczeniem. Jest ono zagrożone grzywną od 1000 zł do 30 000 zł.

To ograniczenie dotyczy kobiety na urlopie macierzyńskim. Jeśli zatem umowa mamy skończyła się z dniem porodu i jedynie pobierany jest zasiłek macierzyński, ale mama nie jest już zatrudniona, to w ogóle nie ma pracodawcy i powyższe uwagi nie mają zastosowania.

Inne formy współpracy z własnym pracodawcą

Skoro praca na urlopie macierzyńskim u własnego pracodawcy na podstawie łączącej obie strony umowy o pracę nie jest możliwa, pytanie, czy można ze swoim pracodawcą współpracować na innej podstawie. Np. na podstawie umowy zlecenia, czy umowy o dzieło.

Kodeks pracy tego nie zakazuje, bo dotyczy on tylko stosunków pracy. A umowa zlecenia czy umowa o dzieło są tak zwanymi umowami cywilnoprawnymi i nie podlegają regulacji kodeksu pracy. To nie oznacza jednak, że można w ten sposób współpracować ze swoim pracodawcą zupełnie dowolnie. Należy pamiętać, że kodeks pracy wyraźnie zakazuje zawierania umów cywilnoprawnych w sytuacji, gdy w rzeczywistości mamy do czynienia z cechami charakterystycznymi dla umowy o pracę. Co to konkretnie oznacza? Jeżeli mama miałaby robić na podstawie umówmy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło) to samo, co wcześniej na umówię o pracę i w takiej samej formie, to po prostu nie jest umowa zlecenia czy o dzieło, tylko umowa o pracę.

A co np. z pracą na pół etatu u innego pracodawcy? Albo na zlecenie?

Kodeks pracy tej kwestii w ogóle nie reguluje. To znaczy, że jeżeli mama jest zatrudniona w jednej firmie i z tego tytułu jest na urlopie macierzyńskim, to zasadniczo nie ma przeciwwskazań, aby w tym czasie wykonywać pracę w innym miejscu. Bardzo ważne jest jednak sprawdzenie, czy w umowie nie ma zapisu o zakazie konkurencji. A jeśli ten zapis jest, czy druga praca go nie narusza. Czasami niuanse mogą uniemożliwić wykonywanie pracy podczas przebywania na urlopie macierzyńskim.

Urlop macierzyński, a działalność gospodarcza

Również w tym przypadku kodeks pracy nie nakłada ograniczeń. A to oznacza, że w czasie urlopu macierzyńskiego, z którego korzystają mamy jako pracownice, można prowadzić działalność gospodarczą. Oczywiście, również w tym przypadku konieczne jest sprawdzenie, co z ewentualnym zakazem konkurencji.